Mercaptopurine

Mogelijke bijwerkingen

Dit medicijn heeft een krachtig werking op de celdeling, niet alleen van kankercellen of cellen van het afweersysteem, maar ook van gezonde lichaamscellen. Hierdoor kunnen bijwerkingen ontstaan, bijvoorbeeld op plaatsen waar de cellen zich van nature snel delen. Dit zijn de slijmvliezen van mond, maag en darmen, de huid, de haren en het bloed.

Door de lijst van bijwerkingen kan het lijken dat het middel erger is dan de kwaal. Maar de bijwerkingen komen lang niet bij iedereen in dezelfde mate voor. Bovendien gaan de bijwerkingen na de kuur geleidelijk over.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Minder witte bloedcellen en minder bloedplaatjes. Hierdoor kunnen infecties en bloedingen ontstaan. De infecties zijn bijvoorbeeld griep, verkoudheid, keelontsteking, longontsteking, blaasontsteking, schimmelinfecties of huidinfecties, zoals steenpuisten. Soms is het nodig de dosering te verlagen of de volgende toediening uit te stellen. De arts zal uw bloed tijdens de behandeling regelmatig laten controleren.
  Neem bij de volgende verschijnselen contact op met uw arts: onverklaarbare koorts of keelpijn, koude rillingen, hoesten (ophoesten van bloed), benauwdheid, blaasjes in de mond en keel, pijn bij het plassen.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, diarree, buikpijn, maagpijn, brandend maagzuur en minder eetlust. Zeer zelden een zweer in de darm. Deze bijwerkingen ontstaan door ontsteking van de slijmvliezen van slokdarm, maag en darmen. Om maagpijn en brandend maagzuur te bestrijden, kan de arts een maagbeschermend middel voorschrijven. Bij misselijkheid schrijft de arts een antibraakmiddel voor. Soms helpt het om vaker te eten, maar dan kleine beetjes. Blijft u misselijk of moet u vaker dan één keer per dag braken? Overleg dan met uw arts.
• Buikpijn en extra misselijkheiddoor vet voedsel. Dit komt omdat mercaptopurine de vertering van vetten verstoort. Het beïnvloedt namelijk de aanmaak van gal.
• Leveraandoening. Uw arts zal de werking van uw lever regelmatig controleren. Waarschuw uw arts bij een gele kleur van uw huid en oogwit en pijn boven in de buik.
• Bloedarmoede doordat uw lichaam te weinig rode bloedcellen aanmaakt. U merkt bloedarmoede aan extreme vermoeidheid en een bleke huid. Raadpleeg dan uw arts.
• Pijnlijke mond, tong of keel. Deze bijwerkingen ontstaan door ontsteking van de slijmvliezen van mond en keel. Eten en drinken kunnen hierdoor pijnlijk zijn. In veel gevallen helpt het om regelmatig op ijsblokjes te zuigen tijdens de behandeling.
  Ingrepen aan uw gebit of in uw mond kunnen de klachten verergeren. Daarom is het verstandig vóór u aan de behandeling begint, uw tandarts uw gebit te laten controleren en eventueel behandelen. Verzorg uw gebit extra goed door een aantal maal per dag te poetsen met een zachte tandenborstel. Ook kunt u spoelen met een desinfecterende mondspoeling.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Haaruitval. Niet alleen van hoofdhaar, maar ook van wenkbrauwen, wimpers, oksel- en schaamhaar. Na de behandeling zal het haar na ongeveer een maand weer gaan groeien.
• Ontsteking van de alvleesklier. U merkt dit aan heftige pijn boven in de buik, uitstralend naar de rug, met misselijkheid. Waarschuw dan uw arts.
• Verminderde vruchtbaarheid bij mannen, doordat het lichaam minder zaadcellen aanmaakt. Na de behandeling herstelt de vruchtbaarheid zich weer.
• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten en jeuk. Raadpleeg dan uw arts.
  In zeldzame gevallen kunt u duizelig worden, flauwvallen of gewrichtspijn krijgen. Of u kunt een zwelling krijgen van gezicht, lippen, mond en keel. U kunt hierbij erg benauwd worden. Verder kan een ernstige huidaandoening ontstaan. U merkt dat aan blaren op huid en slijmvliezen, koorts, ontstoken ogen en een ziek gevoel.
  Stop in deze gevallen het gebruiken waarschuw direct een arts of ga naar de Eerste-hulpdienst.
  Als u overgevoelig bent voor mercaptopurine, mag u het niet meer gebruiken. Geef dat door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.
• Overgevoeligheid voor zonlicht (UV-lamp, zonnebank). U kunt hierdoor eerder huiduitslag, jeuk, roodheid of ernstige zonnebrand krijgen. Heeft u hier last van? Blijf dan uit de zon, vooral tussen 10.00 en 15.00 uur, draag beschermende kleding, waaronder hoed en zonnebril en smeer een zonnebrandmiddel op met hoge beschermingsfactor. Ga niet onder de zonnebank.
• Meer kans op andere vormen van kanker, bijvoorbeeld van de huid. Mercaptopurine kan het DNA in de cellen aantasten, waardoor (in zeldzame gevallen) juist kanker kan ontstaan. Uw arts zal samen met u de voordelen van het gebruik afwegen tegen het risico.

Neem contact op met uw arts of verpleegkundige als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen. Soms is het nodig om de dosering aan te passen zodat de bijwerkingen verminderen. Soms zal de arts een ander medicijn voorschrijven tegen de bijwerkingen.

Bespreek ook met uw arts of verpleegkundige als u zich zorgen maakt over bijwerkingen. Ervaart u andere bijwerkingen dan die hierboven staan? Meld dat dan aan uw apotheek, arts of verpleegkundige.