Nederlandse wetenschappers hebben onlangs de effecten onderzocht van preventieve screening van patiënten op hun genetische gevoeligheid voor de middelen capecitabine en fluorouracil. Met name capecitabine wordt veel gebruikt voor chemotherapiebehandelingen. Maar wat doet dit middel precies? Hoe heeft je DNA te maken met de manier waarop je erop reageert? En gaan we toe naar gepersonaliseerde chemotherapie op basis van je genen?
Wat is capecitabine?
Bij chemotherapie worden cytostatica gebruikt; geneesmiddelen die celgroei en celdeling afremmen. Eén van deze middelen is capecitabine. Dit middel wordt gebruikt bij de behandeling van darmkanker, maagkanker en borstkanker. Capecitabine is een zogeheten prodrug van fluorouracil (5-FU). Dit betekent dat capecitabine in het lichaam wordt omgezet naar fluorouracil, dat overigens soms ook direct als geneesmiddel wordt ingezet tegen kanker.
![capecitabine DNA]()
Wat is het probleem met capecitabine?
Hoewel de meeste mensen er normaal op reageren, krijgt een deel van de patiënten ernstige bijwerkingen van een standaarddosis capecitabine. Het komt zelfs voor dat mensen hierdoor overlijden.
Wat heeft je DNA te maken met de manier waarop je reageert op capecitabine?
Capecitabine wordt verwerkt door het enzym DPD, dat betrokken is bij de afbraak van geneesmiddelen uit de fluoropyrimidine-groep (om precies te zijn is DPD verantwoordelijk voor meer dan 80% van de verwerking van deze geneesmiddelen). Bij een verminderde activiteit van dit enzym kan capecitabine toxische gevolgen hebben. Een afwijking in het DPYD-gen, dat codeert voor het enzym, kan hierdoor een sterke invloed hebben op de manier waarop je lichaam op capecitabine reageert. Deze afwijking komt bij 5 tot 8% van de mensen voor.
Onderzoek naar gepersonaliseerde dosering
Onlangs hebben wetenschappers in zeventien Nederlandse ziekenhuizen onderzoek gedaan naar het effect van een gepersonaliseerde dosering fluoropyrimidine-medicijnen, zoals capecitabine, op de patiëntveiligheid. Hierbij werden patiënten eerst gescreend op de vier meest relevante varianten van het DYPD-gen. Een deel van de patiënten bij wie je op basis van hun genen een grote kans op bijwerkingen zou verwachten, kreeg vervolgens een 25% of 50% lagere dosis. En wat bleek? Patiënten met een verlaagde dosis kregen inderdaad minder last van bijwerkingen dan de groep met een standaarddosis. Een van de aanbevelingen van de onderzoekers was dan ook om van medicijndosering op basis van je genen de nieuwe standaard voor zorg te maken.
iGene en gepersonaliseerde medicatie: farmacogenetisch paspoort
Weten hoe het zit met jouw eigen gevoeligheid voor capecitabine, fluorouracil en allerlei andere medicijnen? Bestel een iGene DNA-test! Behalve informatie over je aanleg voor verschillende aandoeningen krijg je dan namelijk ook een uitgebreid farmacogenetisch paspoort op basis van jouw eigen DNA.